We lezen allemaal wel over de ‘transitie in de jeugdzorg van provincie naar gemeenten’. Dat kan dan zomaar iets technisch lijken. De documentaire ‘Lost mother’ (eerder dit jaar door de EO uitgezonden) maakt op indringende wijze duidelijk dat politieke discussies over systeemwijzigingen gaan over mensen. De ChristenUnie Flevoland organiseert op DV dinsdag 29 november 2011 in Almere (locatie en tijd volgen) een politieke filmavond: we kijken de documentaire en gaan vervolgens met elkaar in gesprek over de organisatie van de Jeugdzorg.
Kom ook, kijk mee en praat mee!

********************************

Holland Doc / de EO hebben dit voorjaar het drieluik 'Lost' van Margit Balogh uitgezonden. We bekijken tijdens de politieke filmavond een deel uit dit drieluik. Omdat de documentaires veel reacties teweeg hebben gebracht, vond Holland Doc het tijd voor een interview met maakster Margit Balogh.

Door Claire Dubelaar

Hoe ben je in contact gekomen met de mensen die je volgt in de documentaires?

“Na mijn documentaire The Boy Is Mine heeft de gemeente Rotterdam contact met mij opgenomen of ik in het veld wilde filmen om erachter te komen of er verbeteringen hebben plaatsgevonden in de jeugdhulpverlening in Rotterdam. Ik was op zoek naar ex-gedetineerde jongeren en jongeren die hun hele leven onder toezicht leven. Zo iemand was Rebecca, de hoofdpersoon van Lost Girl. Via haar ben ik in contact gekomen met The Bloods, omdat Rebecca zich bij de bende wilde voegen.”

Was het moeilijk om het vertrouwen van The Bloods te winnen?

“Dat viel heel erg mee. Ik film in m’n eentje, dus ik was erg zenuwachtig om ze te ontmoeten. De jongens bleken erg kwetsbaar en alleen, ze veranderden ter plekke. Ze wilden graag hun verhaal doen, als je ze maar als mens behandelt.”

Hebben de ‘Lost Boys’ het materiaal gezien voordat het werd uitgezonden? En wat vonden zij ervan?

“Ja, zij hebben de beelden van te voren gezien. Ik wilde ze overal bij betrekken en ik had niets te verliezen door het aan hen te laten zien. Van het begin af aan wilde ik open kaart spelen. Ze hadden echter geen invloed op de vorm van de documentaire, maar iedereen was het eens met de uitkomst. Tijdens de viewing van Lost Boys bekeken we de film met zo'n twaalf jongens en het was muisstil na afloop, totdat één van de jongens zei: “zo is het, zo is het precies!”.”

‘Lost Boys’ heeft veel reacties gehad na de uitzending, had je dat verwacht?

“Nee dat had ik niet verwacht. Toen ik hoorde dat het drieluik pas in juli werden uitgezonden, was ik eigenlijk wat teleurgesteld. In de zomer heeft de politiek reces en er bestond een kans dat de media het minder snel zou oppikken. Het leek een behoorlijke klus te worden om het onder de aandacht te brengen op beleidsniveau en in het veld. Maar ik heb juist veel reacties gehad vanuit het veld, van instanties die deze problemen herkennen.

Hoe sta jij tegenover hun criminele activiteiten?

“Ik wilde erachter komen hoe het komt dat je als zestienjarige een roofoverval pleegt. Ik was echt geschokt door de verhalen, er blijken zoveel jongeren in deze situatie te zitten. Het zijn natuurlijk gewoon criminelen en het is terecht dat zij worden gestraft voor hun daden. Maar wat gebeurt er zodra zij vrijkomen? Je moet er juist voor ze zijn als ze uit detentie komen.”

De krantenkoppen van deze week luidden: ‘Politie let scherp op docu-bendeleden Lost Boys’. Heb jij daar iets van meegekregen?

“Ik ben veel in de studio op het moment, dus er gaat veel langs mij heen. Ik werd door vrienden gewezen op de berichten en ik werd bijna direct daarna gebeld door verschillende radiozenders. Ik heb uiteraard hele strakke afspraken met de jongens gemaakt: ik film geen criminele activiteiten, er wordt niks in scène gezet en ze krijgen geen geld voor de documentaire. Mijn insteek was niet om de bende in beeld te brengen, maar om een beeld van de jongens te schetsen. Hoe zijn zij in deze situatie gekomen?”

Hoe reageerden de jongens zelf op deze berichten?

“Eén van de jongens smste mij: heb je het bericht in de krant gelezen? Dat is gewoon lastig vallen."

In de documentaire ‘Lost Mother’ wordt het achtergrondverhaal van ex én vader F. niet belicht. Heb je dat met een reden uit de film gelaten?

“Ja, ik wilde niks vragen over het misbruik. F. zat net vast en het gezin probeerde hun leven weer op de rails te krijgen. Nel vond het vreselijk om erover te praten en ik wilde de kinderen er niet weer mee confronteren. Ik wilde het gezin in hun kracht laten zien en me niet alleen focussen op hun pijnlijke geschiedenis.”

‘Lost Mother’ maakt net als ‘Lost Boys’ veel reacties los bij de kijker.

“Ik hoop niet dat Nel veroordeeld wordt door de kijker. Ze heeft een sterke persoonlijkheid en een dikke huid gekregen door de gebeurtenissen uit haar verleden. Maar je gunt haar zoiets niet na alles wat ze heeft meegemaakt.”

In ‘Lost Mother’ geef je aan dat Bureau Jeugdzorg Rotterdam niet mee wilde werken. Waarom wilden zij dat niet?

“Ik heb alle instanties die bij Nels gezin betrokken waren, ingelicht over mijn aanwezigheid. Ik heb Jeugdzorg dan ook gevraagd of ik hun aandeel in de zaak mocht vastleggen. Na een half jaar en drie gesprekken met Jeugdzorg, was hun antwoord ‘nee’. Als documentairemaker wil je boven het verhaal hangen en meemaken wat het gezin meemaakt, het was daarom geen optie om hun reactie achteraf te filmen. Ik blijf altijd bij mijn gast, ik ga niet verder met filmen als de hoofdpersoon niet verder gaat. ”

Waren er dan geen andere instanties die wilden meewerken aan ‘Lost Mother’?

“Nee, ik heb bij verschillende instanties aangeklopt en zij hebben allemaal ‘nee’ gezegd nadat ze zonder succes toestemming hadden gevraagd aan Jeugdzorg.”

Bij zowel ‘Lost Boys’ als ‘Lost Mother’ lijkt het verhaal geen ‘happy ending’ te hebben.

“Toen ik al het materiaal van twee jaar filmen eenmaal aan het monteren was, hield ik het soms niet meer droog. Ik had geen scenario voor ogen voordat ik aan de
documentaires begon. Dus als het allemaal goed was gekomen, was het ook prima geweest.”

Heb je verder nog plannen met ‘Lost’?

“Er zijn plannen om in het najaar alle betrokken instanties en anderen uit dit vakgebied bijeen te laten komen om te discussiëren over de films en met mogelijke oplossingen te komen. Verschillende instanties hebben mij al benaderd over een oplossing voor de jongens uit ‘Lost Boys’. Deze documentaire krijgt dus als het aan mij ligt zeker een vervolg.”